نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

• نازنین آقایی ¹
• رسول صادقی ²

¹ دانشجوی دوره دکتری جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

² دانشیار جمعیت‌شناسی، گروه جمعیت‌شناسی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول).

چکیده

گذار مرگ‌ومیر، با بهبود در سلامت جمعیت، افزایش توانایی مقاومت در برابر بیماری‌ها، و با پیشرفت‌های علمی که از مرگ زودرس جلوگیری می‌کند، فاز آغازین گذار جمعیتی است. دراین‌راستا، این مطالعه، با استفاده از روش هموارساز اسپلاین (pspline)، به بررسی روند گذار مرگ‌ومیر در ایران می‌پردازد. داده‌های تحقیق شامل امید زندگی‌های برآوردشده در مقاطع زمانی مختلف در کشور است. از تکنیک اسپلاین هموارکننده برای پیوند برآوردها و ترسیم روند تغییرات شاخص امید زندگی و سرعت تغییرات آن استفاده شد. محاسبات و ترسیم نمودارها با بهره‌گیری از بسته «پی‌اسپلاین» در نرم‌افزار R انجام گرفت. نتایج نشان داد که مرگ‌ومیر ایران از اوایل قرن 14 هجری شمسی گذار خود را آغاز نموده و تا اواسط دهه 1360 با سرعت زیادی پیش رفته است. بعد از این دوره، تا اوایل قرن 15، این روند همچنان با سرعتی کندشونده استمرار یافته است؛ یعنی درحالی‌که همچنان امید زندگی در حال افزایش است، اما شتاب افزایش کاهش یافته است. انتظار می‌رود این روند با سرعتی ثابت در قرن 15 هجری شمسی نیز تداوم یابد. به‌کارگیری روش اسپلاین این امکان را فراهم آورد تا به‌طورِدقیق‌تر بر اساس آمار ناپارامتریک این روند مدل‌سازی گردد و حساسیت مدل به برآوردهای مختلف آشکار گردد.

کلیدواژه‌ها

• امید زندگی در بدو تولد
• گذار مرگ‌ومیر
• روش‌های رگرسیون ناپارامتری
• مدل‌های چندجمله‌ای
• اسپلاین هموارکننده

موضوعات

• مرگ‌ومیر

عنوان مقاله [English]

The Investigation of Mortality Transition Trend in Iran Using the Smoothing Spline Method

نویسندگان [English]

• Nazanin Aghaei ¹
• Rasoul Sadeghi ²

¹ Ph.D Student in Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran.

² Associate Professor of Demography, Department of Demography, Faculty of Social Sciences, University of Tehran (Corresponding Author).

چکیده [English]

The mortality transition is the initial phase of demographic transition by improving the population health ,increasing the ability to resist disease, and preventing premature deaths through scientific advances . In this regard, the current article examines the mortality trend in Iran using the smoothing spline method. The research data includes life expectancy estimations at different times in the country. The smoothing spline technique was used to link the estimates and plot the trend of changes in the life expectancy index, and the speed of its changes. The calculations and drawings of plots were performed using the pspline package in R software. The results showed that the mortality transition in Iran began in the early 14th century (AH) andprogressed very rapidly until the mid-1980s. After this period, this trend continued until the early 15th century (AH) at a slower pace, that is, while life expectancy is still increasing, but the increase acceleration is slowing down. This trend is expected to continue at a steady pace in the 15th century (AH). The use of the spline method in this article made it possible to model this process more accurately based on non-parametric statistics and reveal the sensitivity of the model to different estimates.

کلیدواژه‌ها [English]

• Life Expectancy at Birth
• Mortality Transition
• Nonparametric Regression Techniques
• Polynomial Models
• Smoothing Spline

این مقاله برگرفته از پایان‌نامه دوره دکتری نویسنده نخست با عنوان «بررسی اثرات مُمِنتومی فرایندهای جمعیتی بر سالخوردگی جمعیت در استان‌های ایران» می‌باشد.